Đầu tiên là của bác Lê Hoàn (Lê Hoàn báo echíp không phải đạo diễn mát Lê Hoàn)
Những chuyện thường ngày của... CD-ROM
Báo e-CHÍP
- Boot từ CD-ROM: Mainboard từ Pentium trở đi đều cho khởi động bằng CD-ROM, tuy nhiên có một số mainboard chỉ khởi động được khi set ổ CD-ROM là Master khi gắn một mình trên đường EIDE thứ nhì (nếu set Slave mà không có ổ Master sẽ không khởi động được).
- Không đẩy đĩa ra: Có thể do dây “curoa” c?a môtơ đẩy đĩa bị dãn, nếu ổ CD đã hết bảo hành bạn có thể tự tháo dây này và tìm mua ở các cửa hàng điện tử. Nếu do các nút bấm tiếp xúc không tốt bạn phải nhờ đến kỷ thuật viên bảo trì.
- Khó đọc hay không đọc được đĩa: Tình trạng không đọc được đĩa hầu hết chỉ xẩy ra cho loại đĩa ghi và khó biết trước ổ đĩa kén đĩa nào vì tuỳ thuộc nhiều yếu tố như: chất lượng đĩa, chất lượng đầu ghi, phầm mềm ghi, tốc độ ghi... Tuy nhiên các bạn cần chú ý lấy đĩa ra ngay nếu thấy đĩa khởi động chậm hơn bình thường vì nếu kéo dài việc cố gắng đọc đĩa rất dễ làm treo máy!
- Khay đóng/mở nhiều lần: Bạn cần kiểm tra lại xem các đầu nối có đúng qui cách và chắc chắn không? Nếu là ổ CD đặt ngoài (external) thì bạn cần kiểm tra xem ổ CD có được đặt trên mặt phẳng ngang (trên mặt bàn, trên thùng máy...), tránh đặt ở những vị trí “lắt lẽo, gập ghềnh khó đi”. Nếu là ổ CD đặt trong máy (internal) thì bạn cần canh lại vị trí đặt ổ đĩa sao cho ổ CD nằm ngay ngắn so với phương nằm ngang và khi bắt ốc bạn cũng đừng xiết ốc quá chặt.
- Chùi ổ đĩa CD bằng đĩa CD chùi đầu đọc: Khi sử dụng đĩa CD chùi đầu đọc để chùi ổ CD bị bẩn Bạn cần theo đúng chỉ dẫn kèm theo bộ dụng cụ chùi ổ CD, Bạn đừng “tham lam” cho nhiều dung dịch tẩy rữa, hoặc cho chạy đĩa CD chùi đầu đọc lâu hơn thời gian cần thiết nếu không bạn có thể làm hỏng ổ CD của Bạn đấy.
- Thiếu dây Audio: Đối với những máy cài Windows 9x/NT, khi nghe đĩa CD nhạc đòi hỏi phải có dây tín hiệu Audio nối từ ổ CD-ROM xuống card Sound. Nếu máy thiếu dây này (do sai sót khi lắp ráp) hay có nhưng cắm sai đầu trên card Sound, sẽ không nghe đĩa CD nhạc được. Trong trường hợp này bạn có thể sử dụng chương trình Herosoft phiên bảân 2000 trở lên để điều khiển việc nghe đĩa nhạc, tín hiệu sẽ đi theo đường cáp IDE thay vì theo đường dây Audio.
- Cho hiệu lực đường Digital: Nếu bạn vô tình cho hiệu lực đường Digital của ổ CD-ROM trong phần cấu hình (properties), có thể bạn sẽ không nghe đĩa nhạc được do đường audio bị vô hiệu hoá.
- Sử dụng đĩa CD-ROM: Nếu cần lưu trữ dữ liệu quý giá trong thời gian lâu dài, nên mua đĩa trắng của các hãng SX “có tiếng tăm” như: Mitsumi, Maxwell, Sony... Không nên mua loại đĩa rẽ tiền hay không có nhãn hiệu.
- Đối với đĩa CD-ROM bị bẩn: Khi đĩa CD-ROM bị bẩn có thể ổ CD sẽ không đọc được hoặc đọc chập chờn. Sử dụng một miếng vãi mềm, khô và sạch chùi những vết bẩn trên bề mặt đĩa. Sau đó kiểm tra lại dưới ánh sáng. Nếu vẫn còn những đốm bẩn “cứng đầu”, thêm một chút xíu nước tẩy rữa vào miếng vãi và chùi mặt đĩa một lần nữa. Kiểm tra lại lần nữa. Lặp lại cho tới khi Bạn cảm thấy bề mặt đĩa đã sạch. Để cho đĩa khô, sau đó thử đặt vào ổ để đọc xem có ổn không? Nếu vẫn còn trục trặc, thử đọc ở máy khác xem sao.
- Phục hồi đĩa CD bị hỏng do trầy xướt: Dùng một miếng vãi mềm ẩm để chùi sạch bụi bẩn bề mặt đĩa. Để khô. Dùng một miếng vãi khô khác và chỉ một tí tẹo sáp đánh bóng để chùi bề mặt đĩa (nếu bạn cho sáp “hơi quá tay” thì sáp còn dư có thể làm đĩa CD dính vào ổ đĩa). Nếu vẫn chưa được, sử dụng một miếng vãi sạch và một tí ti chất tẩy như chất làm sạch kim loại, kem đánh răng (những chất có tính chất tẩy sạch bằng cách làm mòn thật mịn những chổ trầy xướt) và cố gắng nhẹ tay làm sạch những chổ trầy xướt. Sau đó chờ khô và thử lại. Ngoài ra còn có một cách khác rất hiệu quả là... đem ra các dịch vụ đánh bóng đĩa CD (hơi tốn tiền một chút mà khoẻ!!!)
- Dán nhãn đĩa: Về nguyên tắc việc dán nhãn (Decal) giấy lên mặt có lớp tín hiệu sẽ làm tăng trọng lượng đĩa, làm đĩa bị lệch tâm và sau một thời gian nhãn có thể tự... bung khiến lớp tín hiệu bị “tróc” (đĩa hỏng). Do đó không nên dán nhãn lên đĩa trừ phi không còn cách nào khác. Nếu muốn “lột” nhãn đĩa mà không làm hư lớp tín hiệu bạn nên thấm ướt nhãn bằng... dầu lữa cho lớp keo tan ra rồi tháo nhãn và rữa sạch đĩa bằng... “nước tẩy hiệu Con Vịt”, cuối cùng là sấy khô.
- Ghi lên đĩa: Tuyệt đối không được ghi vào lớp phản quang của đĩa. Khi ghi lên mặt “ăn nói” (mặt có lớp tín hiệu) của đĩa, không được dùng bút bi hay bút có đầu cứng, nhọn vì có thể làm trầy lớp này (kể như đĩa “tiêu” vì không thể phục hồi), tốt nhất là dùng bút dạ.
- Bảo quản đĩa CD: Do chất liệu “nền” của đĩa CD là nhựa nên bạn cần tuyệt đối tránh lưu trử đĩa trong môi trường quá nóng, quá lạnh, nhiệt độ biến thiên lớn và thay đổi đột ngột.
Tránh để chất lỏng, hoá chất, bụi, mồ hôi tay bám vào mặt phản quang của đĩa. Không được làm trầy mặt phản quang của đĩa, nếu trầy ít hay bị “ố” bạn có thể tự “tân trang” bằng dụng cụ chùi đĩa có bán ở các cửa hàng dịch vụ vi tính, nếu qúa trầy bạn có thể đánh bóng bằng dụng cụ... “đánh bóng lư đồng” (nếu ở Sài Gòn thì mang ra đường Huỳnh Thúc Kháng). Chú ý: Nếu mặt tín hiệu bị trầy thì “vô phương cứu chữa”.
Không nên bỏ đĩa trong túi “nylon” lâu dài vì sẽ làm đĩa bị ố khi gặp ẫm. Để nhiều đĩa dính vào nhau cũng dễ bị ố hay bị trầy. Nên để đĩa trong loại bao chuyên dùng có lót vải mềm không làm trầy đĩa.
Lê Hoàn – Võ Văn Thành
Sau đó là của..
"Rửa" đĩa CD
Đĩa CD và DVD hiện nay đang tràn ngập trên thị trường và chắc hẳn bạn cũng đã có ít nhất một lần sử dụng đĩa CD hoặc DVD cho công việc của mình như sao chép tài liệu, ghi đĩa hoặc xem những thước phim có ở trên đó. Ai cũng biết rằng một khi đĩa CD bị xước hay tệ hơn là bị “rạch” một đường chí mạng trên mặt đĩa thì đầu đĩa sẽ khó có thể đọc được. Liệu bạn nghĩ gì khi đang xem phim đến đoạn hấp dẫn như một pha hành động ngoạn mục hay là cảnh đấu súng hấp dẫn mà lại bị “đơ” đột xuất đến 10 phút… rất khó chịu đúng không? Bài viết hôm nay sẽ hướng dẫn cho bạn cách để “vĩnh biệt” những cú “đơ” đó một lần và mãi mãi chỉ bằng… kem đánh răng.
Có thể nhiều người sẽ tự hỏi “Quái, làm thế nào mà kem đánh răng lại có thể xóa vết xước được, chắc nó nhầm với bột xà phòng hay một chất gì đó…”. Không, kem đánh răng mới chính là thứ chúng ta cần dùng và nó thật sự là phổ biến để bạn có thể dễ dàng tìm thấy. Không chỉ vậy mà phương pháp này còn rất là hiệu quả.
Trước tiên chúng ta cũng nên hiểu sơ qua về cấu tạo của đĩa CD là như thế nào.
Cấu tạo các phân lớp trong đĩa CD
Như các bạn thấy ở trên hình, lớp mà chúng ta thấy đầu tiên tất nhiên chính là nhãn đĩa CD, nơi bạn có thể dùng bút lông màu để ghi ký tự ở trên đó. Lớp tiếp theo được làm bằng nhựa acrylic có phủ lớp chống ẩm để ngăn sự oxi hóa, lớp nhôm kế tiếp có thêm một lớp vàng cực mỏng ở bề mặt dưới để tăng mức độ phản chiếu các tia laser từ đầu đọc. Và lớp cuối cùng được làm từ nhựa Polycarbonate dùng để chứa dữ liệu.
Dữ liệu của đĩa CD sẽ được dự trữ như một dãy các đống lồi lõm được gọi là “pit” và nó được mã hóa theo các đường xoắn ốc (track) đi dần vào giữa của lớp Polycarbonate này. Khu vực giữa các “pit” được gọi là “land”. Mỗi pit có độ lõm (sâu) khoảng từ 100nm đến 50nm và dài từ 850nm cho tới 3,5 micromet. Khoảng cách giữa các track là 1,6 micromet, chính vì thế nên khi sờ vào mặt Polycarbonate này bạn hầu như sẽ không cảm thấy tồn tại những vết lõm đó.
Cách đọc dữ liệu từ ổ đĩa CD
Một đĩa CD sẽ được đọc bằng một đầu đọc laser bán dẫn có bước sóng 780nm thông qua phần giữa của lớp Polycarbonate. Sự thay đổi giữa khoảng cách của các “pit” và “land” sẽ gây nên những cường độ mạnh, yếu khác nhau của tia laser khi bị phản chiếu. Và một diode được gắn trong ổ đọc sẽ ghi nhận những thay đổi này từ đó dữ liệu ở trong đĩa sẽ được đọc từ đĩa CD.
Đĩa CD bị nhiều các vết xước khác nhau
Tất nhiên, nếu bề mặt của lớp Polycarbonate sáng bóng và mượt thì đầu đọc hẳn sẽ làm việc rất trơn tru, vậy khi gặp một vết xước “to đùng” ở trên bề mặt đó thì sao? Khi đĩa CD quay, tia laser đang trong quá trình quét mẫu dữ liệu của “pit” trên các track và mã hóa thông tin, nếu nó gặp những vết xước lớn thì chùm laser này sẽ bị lệch đi và do đó dữ liệu trên các “pit” xấu số đó sẽ có thể bị đọc sai.
Với những vết xước rất nhỏ và mờ thì đây vẫn chưa phải là vấn đề bởi vì dữ liệu trên CD và ổ CD đã tích hợp sẵn hệ thống mã tự kiểm tra để đảm đương việc lỗi đọc sai đối với những vết xước này. Dẫu vậy, khi gặp những vết đủ lớn mà chùm laser đọc bị sai đi thì khi đó đĩa sẽ tự động ngừng và trở nên không thể đọc được.
Một phương pháp để giải quyết triệt để vấn đề này chính là sử dụng… kem đánh răng và nó đã được kiểm chứng là diệt trừ tận gốc các lỗi đọc sai trên đĩa CD rất hiệu quả.
Đầu tiên, khi bạn đặt một mẩu kem lên đúng vết xước và chà xát đoạn kem đó đến vết xước từ trung tâm của đĩa đi ra ngoài, bằng cách này bạn đã làm “sạch sẽ” bề mặt của lớp nhựa Polycarbonate và loại bỏ hẳn việc đọc lỗi của các chùm laser. Dĩ nhiên, trước khi làm cái công việc “đánh bóng bằng kem đánh răng” này thì bạn cũng phải rửa sạch sẽ để loại trừ các bụi bẩn cũng như dấu vân tay có ở trên bề mặt CD.
Sau khi “rửa” đĩa, bạn nên làm khô bằng một miếng vài mềm và chùi từ tâm đĩa CD chùi ra cho đến mép đĩa. Điều này sẽ làm giảm đi “cơ hội” các vết xước có thể tăng thêm. Một khi đĩa CD đã được sạch sẽ và khô thì bạn sẽ tiếp tục công đoạn ở trên, tức là đánh bóng đĩa bằng kem đánh răng.
Lấy một tí kem đánh răng và “trét” lên một tấm vải mềm hoặc giẻ làm bằng bông (khăn lau mặt rất tốt cho việc này) và sau đó đặt trực tiếp mẩu kem này lên đúng vết xước. Chà xát đoạn kem này theo các vòng tròn nhỏ dọc theo chiều dài của vết xước. Sau một hồi, bạn sẽ thấy rằng vết xước ở trên bề mặt này sẽ mờ đi hoặc biến mất hẳn. Nhưng chú ý là đừng dùng “cơ bắp” quá nhiều khi bạn đang chà xát bởi tất cả những gì bạn cần chỉ là làm cho vết xước mất đi hoàn toàn và điều này là không cần thiết.
Công đoạn cuối cùng chỉ là đem để khô và bỏ vào đầu đĩa kiểm tra xem thử bạn đã thành công hay chưa. Tuy nhiên, hãy đừng lo bởi hầu hết các đĩa sau khi dùng phương pháp này đều có thể đọc lại rất là mượt.
Phương pháp này tuy có vẻ không mới nhưng thật sự hữu dụng trong một số trường hợp bạn muốn cứu lại những dữ liệu đã có ở trong đĩa CD (DVD). Nếu như ở nhà bạn cũng có một số đĩa bị tình trạng như vậy thì hãy nghĩ đến cách này, nó sẽ giúp cho bạn thật sự rất nhiều đấy.
*Ảnh và tư liệu được lấy từ makeuseof.com và Wikipedia.
